مهدی یحیی زاده در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه کرونا نقش مهمی در افت تحصیلی دانش آموزان داشته است، اظهار کرد: افت تحصیلی یعنی سطح بالقوه از نظر توانمندی و بالفعل فرد فاصله داشته باشد که عامل آن می‌تواند خانواده، مدرسه و خود دانش آموز باشد.
وی افزود: در حوزه فردی هوش و توانمندی ذهنی، انگیزه بعنوان مهم‌ترین عامل یادگیری و هدایتگر رفتاری، هدف گزینی، برنامه ریزی و موقعیت زمانی تاثیر گذار است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تصریح کرد: همچنین عواملی چون سرمایه روانشناختی فرد مثل احساسات و عواطف، سلامت روان، هیجانات منفی مثل استرس، پرخاشگری و سلامت جسمی نیز در افت تحصیلی نقش عمده دارند.
وی در حوزه مدرسه به نقش مهم معلم در افت تحصیلی دانش آموزان اشاره و خاطرنشان کرد: معلم باید دانش فنی دروس و علم کافی داشته، به روش تدریس متناسب با ویژگی هر فرد مسلط بوده، مهارت ارتباطی داشته، سبب ایجاد ارزشمندی در دانش آموز شود، محبت و آراستگی، قدرت ارزیابی تدریس داشته و اطلاعات آن بروز بوده و دانش روانشناسی تربیتی بلد باشد، به فن بیان مسلط بوده و برای کلاس جذابیت ایجاد کند.
یحیی زاده با اشاره به اینکه در بخش افت تحصیلی به معیار انتخاب معلم مناسب کمتر توجه شده است، افزود: وجود پدیده افت تحصیلی در مقاطع مختلف نشان از کم توجهی به این گزینه مهم است.
عواقب تعطیلی مراکز تربیت معلم
وی با اشاره به اینکه تعطیلی مراکز تربیت معلم از سال ۱۳۸۶ بزرگترین آسیب به نظام آموزشی بوده است، تصریح کرد: دانشجویان فرصت یادگیری دانش روانشناختی را در مراکز تربیت معلم داشتند، این تعطیلی نظام آموزشی را دچار بحران کمبود معلم کرد و این ضعف سبب جذب معلمان ضعیف در بدنه آموزش شد که یکی از پیامدهای آن افت تحصیلی است.
این عضو هیات علمی دانشگاه بیان کرد: اینکه امکانات وتکنولوژی و محتوای آموزشی در مدارس متناسب با نیازمندی دانش آموزان بوده و چقدر محتوای درسی با نیازمندی‌های شهروندی ما هماهنگ است محور دیگری است که باید در این حوزه به آن توجه شود.
مهارت محور نبودن محتوای درسی
یحیی زاده با تاکید بر لزوم مهارت محور بودن در سیستم آموزشی این سوال را مطرح کرد که طی ۱۲ سال تحصیل فرد چقدر زندگی کردن را در مدارس می‌آموزد؟
وی ادامه داد: در دوران ابتدایی که مقطع بسیار حساس در تربیت فرد محسوب می‌شود تمام دغدغه معلم به اتمام کتاب درسی خلاصه خواهد شد.
وی نقش خانواده را پایه و رکن اصلی تربیت فردی برشمرد و گفت: شخصیت بچه از بطن خانواده شکل می‌گیرد که هم می‌تواند التیام بخش و هم آسیب‌زا باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به اینکه ۸۷ درصد شخصیت سالم در خانواده شکل می‌گیرد، افزود: والدین طبق مسئولیت پذیری خود منتظر شکل گیری و عملکرد رفتاری فرزندان خود در جامعه باشند.
وی ادامه داد: همان اندازه که والدین در مسئولیت خود کوتاهی کنند به همان اندازه رسانه‌ها وفضای مجازی، گروه همسالان وغیره مرجعیت تربیتی برای کودک پیدا می‌کنند، که این جایگزینی قابل اعتماد نبوده و آسیب و چالش جدی ایجاد می‌کنند.
یحیی زاده تصریح کرد: امروزه خانواده‌ها مسئولیت پذیری را بلد نیستند تا اثربخشی داشته باشند لذا دچار آسیب جدی شده و اهداف خود را فراموش کردند، پیامد آن رشد خشونت وخشم در خانواده و افت تحصیلی در دانش آموزان است.
بی‌توجهی خانواده در رشد عاطفی فرزندان
وی خاطرنشان کرد: ناهماهنگی بین والدین در حوزه تربیت، بی توجهی به رشد عاطفی فرزندان در مقاطع سنی مختلف و برخورد نامناسب متناسب با شرایط سنی معضل دیگری است که خانواده‌های فعلی به آن دچار هستند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه یادآور شد: فضای مجازی پدیده جدید عصر حاضر است که با معضل وابستگی و اعتیاد اینترنتی و بروز آسیب‌هایی چون اختلال خلقی، کاهش رشد اجتماعی، انزوا، تغییر باورها و ارزش‌ها، کاهش انگیزه وایجاد نیازهای کاذب در بچه‌ها هستیم.
وی با اشاره به اینکه قبل از استفاده از تکنولوژی فضای مجازی ابتدا باید بسترسازی می‌کردیم، تصریح کرد: حال که با آسیب‌ها مواجه شدیم سعی در مهار کردن آن داریم که تا حدودی مشکل است.
یحیی زاده با اشاره به اینکه خانواده‌ها با کمک حاکمیت می‌توانند این معضل را حل کنند، خاطرنشان کرد: دسترسی آسان به شبکه‌های مجازی چالش جدی است، دسترسی آسان حس کنجکاوی بچه‌ها را تحریک و کنترل آن را غیرممکن کرده است.
این عضو هیات علمی به ضرورت ایجاد فضای امن در جامعه اشاره و ادامه داد: باید شبکه‌های ملی راه اندازی و مدیریت شود.
وی با اشاره به نقش خانواده در فضای مجازی گفت: بچه‌هایی که نیازهای عاطفی آنها در خانواده تامین نمی‌شود و خشونت و هیجان منفی در خانواده حاکم است به سمت فضای مجازی تمایل بیشتری دارند.
یحیی زاده با بیان اینکه نیازمند خانواده مقتدر هستیم، یادآور شد: نیازمند خانواده قانونمند دارای ساختار هستیم که نظارت کافی داشته باشند.
ضرورت ارتقای سواد رسانه‌ای
عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به اینکه باید در دانش آموزان سواد رسانه‌ای و خود مدیریتی فضای مجازی را رشد دهیم، بیان کرد: تامین نیاز عاطفی کلامی وغیر کلامی بچه‌ها در خانواده سبب دوری از فضای مجازی است.
یحیی زاده از افزایش استفاده از فضای مجازی بین دانش آموزان بدون کنترل در زمان کرونا خبر داد و یادآور شد: این امر تاثیر زیادی در افت تحصیلی داشته است.
وی با اشاره به اینکه آموزش باید حضوری بین معلم و دانش آموز باشد، در عین حال گفت: کسب درآمد، ایجاد اقتصاد مجازی و تولید محتوی از ویژگی‌های مثبت فضای مجازی است. باید در مدارس، مساجد و کانون‌های فرهنگی برنامه اقتصاد مجازی گذاشته و کاربرد مثبت آن را آموزش دهند.
وی افزود: بسیاری از شبکه‌هایی که براحتی در دسترس ما قرار دارد حتی استفاده از آن در کشورهای تهیه کننده مبدا ممنوع است باید اقدامات سخت افزاری ونرم افزاری در سطح کلان انجام شود.
