دکتر علی صدیقی رئیس دانشگاه علوم پزشکی بم در جلسه پیشگیری از خودکشی در شهرستان بم، انگ اجتماعی را یکی از مشکلات رایج در رابطه با خودکشی دانست و گفت: خانواده‌هایی که فردی را بر اثر خودکشی از دست داده‌اند، به دلیل قضاوت و سرزنش‌های اجتماعی، منزوی می‌شوند که این مسئله بار روانی زیادی بر جامعه وارد می‌کند. علاوه بر این، خودکشی پدیده سرایت‌پذیری دارد و احتمال تکرار آن در اطرافیان و نزدیکان افزایش می‌یابد.
وی با مقایسه اثرات اجتماعی خودکشی و تصادفات، اظهار کرد: هرچند تعداد فوتی‌های ناشی از تصادفات در جامعه چندین برابر خودکشی است، اما خودکشی به دلیل ایجاد موج‌های ناامیدی، اثرات مخرب‌تری بر سلامت روان جامعه دارد.
صدیقی با تأکید بر نقش اقدامات فرهنگی در کاهش انگیزه‌های خودکشی، گفت: هرچند نتیجه‌گیری از اقدامات فرهنگی زمان‌بر است، اما برای کاهش معضلات اجتماعی از جمله خودکشی، این اقدامات ضروری است.
وی از مسئولان حاضر در این نشست خواست تا با همفکری و همکاری، برنامه‌های عملیاتی پیشگیری از خودکشی را با جدیت بیشتری پیگیری کنند و خواستار همکاری‌های بین‌بخشی و اقدامات مؤثر برای کاهش این معضل اجتماعی شد.
رئیس دانشگاهی علوم پزشکی بم با اشاره به اینکه حدود ۹۵ درصد افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند، به اختلالاتی نظیر افسردگی، اضطراب، سوءمصرف مواد یا اختلالات شخصیتی مبتلا هستند، گفت: افسردگی اساسی یکی از اختلالات روانی شایع مرتبط با خودکشی است.
صدیقی، راه‌اندازی مراکز مشاوره مانند مرکز «سراج» را از اقدامات مؤثر دانشگاه علوم پزشکی بم در کاهش آمار خودکشی دانست و گفت: «آموزش مهارت‌های زندگی، شناسایی افراد در معرض خطر و ارجاع به‌موقع به مراکز درمانی، از دیگر راهکارهای مؤثر در کاهش خودکشی است.
وی افزود: تعداد روان‌شناسان و روان‌پزشکان در مراکز جامع سلامت افزایش یافته و خدمات تخصصی درمانی به افراد در معرض آسیب در مناطق روستایی و شهری ارائه شده است. همچنین تخت‌های روانپزشکی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی توسعه یافته‌اند، هرچند هنوز کمبودهایی وجود دارد.
با این‌حال، دکتر صدیقی تأکید کرد که چالش‌هایی همچنان باقی است و گفت: علی‌رغم تلاش‌های صورت‌گرفته، آمار نشان می‌دهد که اقدام به خودکشی هر سال رو به افزایش بوده و این امر ضرورت نظارت دقیق‌تر بر اجرای برنامه‌های عملیاتی را آشکار می‌سازد.
فرماندار شهرستان بم نیز خواستار مداخله علمی و کارشناسی متخصصان برای حل این آسیب اجتماعی شد.
وحدت عیدی با تأکید بر اهمیت موضوع پیشگیری از خودکشی، افزود: همان‌طور که برای مدیریت بحران‌هایی نظیر سیل یا دیگر بلایای طبیعی، از روزها قبل تمامی نهادهای مسئول را دعوت به همکاری می‌کنیم، در مدیریت مسئله خودکشی نیز باید با دقت و حساسیت مشابه عمل کنیم. موضوع پیشگیری از خودکشی یک اولویت اساسی است و نباید از اهمیت آن غافل شویم.
فرماندار بم گفت: حل این معضل پیچیده تنها از طریق مداخله علمی و کارشناسی امکان‌پذیر است. ما نمی‌توانیم در حوزه‌ای که تخصص و علم کافی نداریم، دخالت کنیم؛ بلکه باید از نظر متخصصان حوزه‌های مختلف از جمله علوم رفتاری، بهداشت و درمان، اقتصاد و امور اجتماعی بهره‌مند شویم تا بتوانیم این بحران را به صورت دقیق و علمی مدیریت کنیم.
عیدی با تأکید بر وظایف دستگاه‌ها و نهادهای متولی، گفت: دستگاه‌ها و نهادهایی که متولی این امر هستند، باید با نظارت و مشارکت حاکمیت، به وظایف خود عمل کنند. وظیفه حاکمیتی ما حمایت و نظارت بر این فرآیند است. ما نیز تمام توان خود را در این چارچوب به کار خواهیم گرفت تا حمایت لازم، خصوصاً از دستگاه‌های متولی، انجام شود.
وی با اشاره به اینکه خودکشی یک بحران اجتماعی است، اظهار کرد: واقعیت این است که موضوع خودکشی تنها یک معضل شخصی یا خانوادگی نیست، بلکه یک بحران اجتماعی جدی است که جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همان‌گونه که در سایر نقاط جهان ثابت شده است، بحران‌های طبیعی مانند زلزله یا درگیری با بیماری‌هایی نظیر سرطان و حوادث مشابه، فشارهای روانی و اجتماعی گسترده‌ای به همراه دارند. امروزه، ما نیز با موج ناشی از چنین مسائلی در سطح جامعه مواجه هستیم. بنابراین، لازم است تمامی سازمان‌هایی که مسئولیت دارند، با حساسیت بیشتری به این موضوع بپردازند.
به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی فرمانداری بم، عیدی در این جلسه که شامگاه ۱۹ اسفند برگزار شد، با تأکید بر اهمیت حفظ سرمایه انسانی، افزود: جان نیروی انسانی بالاترین سرمایه جامعه است و از دست دادن نیروی انسانی به دلایل مختلف از جمله خودکشی، تنها خسارت فردی نیست، بلکه خسارت بزرگی برای کل جامعه به شمار می‌رود. بنابراین، وظیفه همه ما این است که با تصمیمات کارشناسی و علمی، از این سرمایه گران‌بها پاسداری کنیم.
فرماندار بم، ابراز امیدواری کرد که با اقدامات آموزشی و پیشگیرانه و با بهره‌گیری از ظرفیت متخصصان مسلط به این حوزه، بتوان روند خودکشی را متوقف و به تدریج کاهش داد.
محمد ابوذری، رئیس اداره بهزیستی بم نیز از برنامه‌های جامع این سازمان برای پیشگیری از خودکشی در شهرستان خبر داد.
وی با اشاره به اهمیت موضوع پیشگیری از خودکشی، گفت: پیشگیری از خودکشی یکی از ۶۰ مأموریت سازمان بهزیستی است و نیازمند یک برنامه چندوجهی با همکاری تمامی نهادها و سازمان‌ها است.
وی با تأکید بر نقش سازمان بهزیستی در این زمینه، اظهار کرد: سازمان بهزیستی شهرستان از طریق دفاتر مشاوره به‌ویژه دفتر تخصصی پیشگیری از خودکشی، خدمات متعددی را ارائه می‌دهد. یکی از خدمات مهم این دفاتر، اختصاص ۱۰ جلسه رایگان مشاوره تخصصی برای افرادی است که دارای افکار یا اقدام به خودکشی بوده‌اند. همچنین اعضای خانواده این افراد نیز می‌توانند از همین خدمات رایگان بهره‌مند شوند.
ابوذری با اشاره به برگزاری دوره‌های آموزشی بر اساس سند تنظیم‌شده توسط دانشگاه علوم پزشکی بم، تصریح کرد: برنامه‌های مرتبط با پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نظیر مشارکت اجتماعی نوجوانان و زنان تحت عنوان «طرح مانا»، «طرح سلامت خانواده»، «مصون‌سازی از اعتیاد» و برنامه‌های آگاه‌سازی از آسیب‌های اجتماعی، طی سال اجرا می‌شوند.
رئیس اداره بهزیستی بم، آگاهی عمومی نسبت به منابع اجتماعی را یکی از موضوعات مهم مطرح‌شده دانست و گفت: مردم باید این منابع را بشناسند و بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. برخی از این منابع همچنان ناشناخته مانده‌اند. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به خط تلفن ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی) اشاره کرد که به صورت ۲۴ ساعته با حضور متخصصان روانشناسی و مددکاری خدمات مداخله در بحران‌های اجتماعی و خانوادگی (از جمله خودکشی، همسرآزاری، کودک‌آزاری و اختلافات حاد خانوادگی) ارائه می‌دهد.
وی افزود: علاوه‌بر این، خط تلفن ۱۴۸۰ نیز خدمات مشاوره بهزیستی را در کل کشور ارائه می‌دهد و آماده پاسخگویی به مسائل خانوادگی و آسیب‌های اجتماعی نظیر خودکشی است. همچنین خط تلفن ۱۵۷۰ که به‌عنوان خط اورژانس دانش‌آموزی توسط وزارت آموزش و پرورش راه‌اندازی شده، از دی‌ماه ۱۴۰۰ شروع به فعالیت کرده و در مواردی مانند خشونت، کودک‌آزاری و خودکشی خدمات ضروری ارائه می‌دهد.
ابوذری با تأکید بر نقش رسانه‌ها در معرفی منابع اجتماعی و خطوط تلفنی، پیشنهاد کرد: این اطلاعات به صورت بیلبورد یا پوستر در سطح شهر توسط فرمانداری‌ها و شهرداری‌ها در اختیار عموم مردم قرار گیرد.
رئیس اداره بهزیستی بم، از بررسی مستند وضعیت خودکشی و عوامل تعیین‌کننده آن در شهرستان، خبر داد و گفت: راهکارهایی برای کنترل و کاهش خودکشی از طریق استفاده از رویکردهای نوین پیشگیری پیشنهاد شده است که برخی از این موارد عبارت‌اند از:
اجرای طرح هر مدرسه یک مددکار اجتماعی: این طرح در کنار مشاوران و روان‌شناسان مدارس اجرا می‌شود تا حمایت بیشتری از دانش‌آموزان صورت گیرد. طرح آماده‌شده به فرمانداری ارائه شده است.
غربالگری مستمر افراد پرخطر: این اقدام توسط آموزش و پرورش، بهزیستی و علوم پزشکی در حال اجراست.
افزایش حمایت اجتماعی: به‌ویژه از گروه‌های پرریسک و پرخطر که باید شناسایی و حمایت شوند.
تقویت توانمندی افراد در معرض خطر: هدف این اقدامات، کنترل افکار و رفتارهای مرتبط با خودکشی است.
ابوذری ابراز امیدواری کرد: با همکاری تمامی نهادها و سازمان‌ها، شاهد کاهش آمار خودکشی در شهرستان بم باشیم.
